Page 45 - Περιοδικό Ανάπτυξη - Φεβρουάριος 2013

στα 27 δις ευρώ από το 2008 και μετά.
Βέβαια, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι
ορισμένες από τις σκληρότερες νησίδες
ακρίβειας εντοπίζονται σε χώρους όπου η
πολιτεία παρεμβαίνει άμεσα στις διαδικασίες
καθορισμού των τιμών. Τα επίσημα στοιχεία
της ΕΛ.ΣΤΑΤ. δείχνουν ότι σε βάθος πενταε-
τίας οι αυξήσεις στις «νησίδες» αυτές είναι
πολλαπλάσιες του μέσου πληθωρισμού.
Η πρώτη μεγάλη κατηγορία έχει να κάνει με
αγαθά και υπηρεσίες που είτε παρέχονται
μονοπωλιακά από το κράτος, είτε αυτό έχει
τον τελευταίο λόγο στη διαμόρφωση των τι-
μών τους. Με τον μέσο πληθωρισμό να έχει
αυξηθεί το 2012 κατά 11,2% σε σχέση με
το 2008, στους τομείς αυτούς έχουμε αυξή-
σεις:
• 31,3% στο ηλεκτρικό ρεύμα (τον Ιανουά-
ριο καταγράφηκε νέα αύξηση 12,3% σε
σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011).
• 12,4% στην ύδρευση-αποχέτευση.
• 50,4% στα τέλη κυκλοφορίας και στα δι-
όδια.
• 71,2% στα υπεραστικά τρένα.
• 56,6% στα κόμιστρα των ταξί.
• 50,8% στις αστικές συγκοινωνίες.
Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται οι
τομείς που υπερφορολογήθηκαν κυρίως τα
πρώτα χρόνια της ύφεσης (καύσιμα, ποτά,
τσιγάρα), αλλά και πρόσφατα (π.χ. πετρέ-
λαιο θέρμανσης). Οι αυξήσεις σε βάθος πε-
νταετίας στους τομείς αυτούς είναι οι εξής
(μέσα επίπεδα):
• Αλκοολούχα ποτά 23,7%.
• Καπνός 32,7%.
• Βενζίνη 55,6%.
• Υγραέριο 28,4%.
• Φυσικό αέριο 33,3%.
• Πετρέλαιο θέρμανσης 51,5%.
Ο όγκος λιανικών πωλήσεων τον περασμέ-
νο Νοέμβριο σημείωσε νέα μεγάλη πτώση,
-16,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα
του 2011, ενώ σε μέσα επίπεδα το ποσοστό
μείωσης κατά το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-
Νοεμβρίου έφτασε το -12,6%. Ήδη σε στα-
θερές τιμές οι λιανικές πωλήσεις είναι χαμη-
λότερες κατά 27% σε σχέση με το 2005.
Το πλέον ανησυχητικό, όμως, είναι το γε-
γονός ότι η θηλιά της ύφεσης σφίγγει όλο
και περισσότερο τις λιανεμπορικές επιχει-
ρήσεις στο σύνολο της Ε.Ε. και της Ευρω-
ζώνης. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία
της Eurostat, τον περασμένο Οκτώβριο ο
δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου στην
Ευρωζώνη σημείωσε πτώση 3,6% σε
σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011,
ποσοστό σαφώς υψηλότερο από το
-0,7% του Αυγούστου και το -1,6% του
Σεπτεμβρίου. Στα είδη διατροφής το πο-
σοστό μείωσης έφτασε το -2,9%, και
στους λοιπούς κλάδους το -3,5%.
Αντίστοιχα, στην Ε.Ε. των 27 οι λιανικές πω-
λήσεις μειώθηκαν κατά 2,4%, έναντι πτώ-
σης 0,3% το Σεπτέμβριο και αύξησης 0,3%
τον Αύγουστο, ενώ στα είδη διατροφής το
ποσοστό μείωσης ήταν 2,3%, και στους
λοιπούς κλάδους 1,6%.
Η ριζική αλλαγή του καταναλωτικού προ-
τύπου, που καθιστά επιτακτική πλέον την
ανάγκη επανακαθορισμού ακόμα και της
έννοιας της επιχειρηματικότητας στη χώρα
μας, αποτυπώνεται με παραστατικό τρόπο
και σε πρόσφατη έρευνα της Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. για
τις δαπάνες των νοικοκυριών. Σύμφωνα με
τα βασικά πορίσματα της έρευνας, τα μόνα
οχυρά των οικογενειακών δαπανών που
δεν έχουν αλωθεί ακόμη από τη λιτότητα
είναι η υγεία και η παιδεία.
• Το 73% των νοικοκυριών δηλώνει ότι δεν
έχει περικόψει τις δαπάνες για γιατρούς και
φάρμακα, έναντι 30% που τις ψαλίδισε.
• Επίσης, μόνο το 15% ψαλίδισε τις δαπά-
νες για τη μόρφωση των παιδιών, ενώ το
85% τις διατήρησε στο ακέραιο.
• Στον αντίποδα βρίσκονται οι δαπάνες
για εστιατόρια και ταβέρνες, με το 93%
των νοικοκυριών να τις έχει περικόψει
δραστικά.
• Ακολουθούν η ένδυση και υπόδηση με
ποσοστό 92,5%, τα είδη δώρων με
90,2%, οι έξοδοι για καφέ και σινεμά με
88,8%, τα ταξίδια με 88,7%, η θέρμανση
με 83%, οι μετακινήσεις με 80% κ.λπ.
Στην ουσία, λοιπόν, οι Έλληνες έπαψαν να
βγαίνουν, να διασκεδάζουν έστω και στοι-
χειωδώς, να αγοράζουν ρούχα και παπού-
τσια πέρα από τα εντελώς απαραίτητα, ενώ
ακόμη και σε ό,τι αφορά τα είδη διατροφής,
7 στα 10 νοικοκυριά δηλώνουν ότι και σε
αυτό τον τομέα έχουν κάνει περικοπές.
Επιπλέον, όμως, οι ερωτηθέντες δήλωσαν
σε ποσοστό πάνω από 42% ότι αγοράζουν
προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλότερης ποιό-
τητας, γεγονός που –όπως επισημαίνουν οι
ερευνητές– δημιουργεί σοβαρούς κινδύ-
νους υποβάθμισης της ανταγωνιστικότητας
των ελληνικών προϊόντων, ιδιαίτερα στα δι-
εθνώς εμπορεύσιμα αγαθά.
Ενδιαφέρον, τέλος, παρουσιάζουν και τα
ευρήματα που έχουν σχέση με την οικο-
νομική κατάσταση των νοικοκυριών: Το
93% των ερωτηθέντων απάντησε ότι το
εισόδημα μετά το ξέσπασμα της κρίσης
έχει μειωθεί, ενώ το 73% αναμένει νέα
περαιτέρω μείωση εντός του 2013 και το
50% ανέφερε ότι αντιμετωπίζει σοβαρές
οικονομικές δυσκολίες, αφού για την κά-
λυψη των βασικών υποχρεώσεων ανα-
γκάστηκε να προσφύγει σε δανεισμό από
φίλους και συγγενείς, να αποσύρει αποτα-
μιεύσεις κ.λπ. Τέσσερα στα 10 νοικοκυ-
ριά έχουν καθυστερημένες οφειλές σε
Δ.Ε.Κ.Ο., σε δάνεια, στην εφορία.
ανάπτυξη 43
φεβρουαριοσ 2013
Οικονομία
αγορέ από το δίκτυο
''χωρί εσάζοντε ''
22,0%
78,0%
93,9%
6,1%
11,7%
88,3%
68,8%
31,2%
16,9%
ΝΑΙ ΟΧΙ
83,1%
κοινωνικά παντοπωλεία
ανταλλαγέ σε είδο
ανα ονή για προσφορέ -
εκπτώσει
αγορέ από διαδίκτυο
Πηγή: Έρευνα ΓΣΕΒΕΕΕ για το εισόδη α και τι δαπάνε των νοικοκυριών
Η κρίση στρέφει του καταναλωτέ
σε εναλλακτικέ ορφέ προ ήθεια βασικών αγαθών