ανάπτυξη
|
ΜΑΪΟΣ 2016
22
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Δ
«Συνθήκη του Μάαστριχ», η «Ευρωπαϊκή Κοινότητα» μετονο-
μάζεται σε «Ευρωπαϊκή Ένωση».
Με τη Συνθήκη αυτή ιδρύεται Ευρωπαϊκή Ένωση διαρθρωμένη
σε τρεις πυλώνες: τις τρεις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (Ε.Κ.), την
κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (Κ.Ε.Π.Π.Α.)
και τη συνεργασία στους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτε-
ρικών υποθέσεων (Δ.Ε.Υ.).
Οι κοινοτικές αρμοδιότητες διευρύνονται στους τομείς του πε-
ριβάλλοντος, της έρευνας, της βιομηχανίας και της πολιτικής
συνοχής. Στον νομοθετικό τομέα, η καθιέρωση της διαδικασίας
συναπόφασης παρέχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την εξουσία
να εκδίδει νομοθετικές πράξεις από κοινού με το Συμβούλιο. Οι
διαδικασίες σύμφωνης γνώμης και συνεργασίας επεκτείνονται
σε νέους τομείς, όπως και η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία
στο Συμβούλιο. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο ιδρύθηκε το
1975, καθίσταται το πέμπτο ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο, και δη-
μιουργείται η Επιτροπή των Περιφερειών.
Ενσωματώνονται και αναπτύσσονται οι μηχανισμοί και το κε-
κτημένο της «Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας», σημειώνο-
ντας τα πρώτα βήματα προς μια κοινή πολιτική στους τομείς της
ασφάλειας και της άμυνας. Επίσης, η Συνθήκη περιλαμβάνει
κανόνες σχετικά με τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, την
καταπολέμηση της τρομοκρατίας, τη δημιουργία της Ευρωπόλ,
τη θέσπιση κοινής πολιτικής ασύλου, την καταπολέμηση της
παράνομης μετανάστευσης και τη δικαστική συνεργασία σε ποι-
νικές και αστικές υποθέσεις.
Στις 2 Οκτωβρίου 1997 υπογράφεται η «Συνθήκη του Άμστερ-
νταμ», η οποία τίθεται σε ισχύ την 1η Μαΐου 1999. Στόχος της
νέας Συνθήκης είναι η προσαρμογή των θεσμικών οργάνων και
της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Σηματοδοτεί, επίσης, τη θέληση των κρατών μελών να φέρουν
την Ένωση πιο κοντά στους πολίτες, και για τον σκοπό αυτό περι-
λαμβάνει διατάξεις σε θέματα διαφάνειας. Επίσης, δίνει έμφαση
στις έννοιες της βιώσιμης ανάπτυξης και της ισότητας ανδρών και
γυναικών, ενώ οι αρχές του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμά-
των, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου κατοχυρώνονται ως
απαραίτητες προϋποθέσεις για την προσχώρηση στην Ε.Ε.
Οι εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διευρύνονται ακόμα
περισσότερο με την επέκταση της διαδικασίας συναπόφασης σε
νέους τομείς, και τη δυνατότητα έγκρισης ή απόρριψης του διο-
ρισμού του υποψήφιου προέδρου της Επιτροπής.
Στις 26 Φεβρουαρίου 2001 υπογράφεται η «Συνθήκη της Νίκαι-
ας», η οποία τίθεται σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2003. Η Συνθή-
κη αυτή τροποποιεί εκ νέου τις θεσμικές διατάξεις, ενόψει της
διεύρυνσης της Ένωσης σε 25 μέλη.
Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάκεν, τον Δεκέμβριο του
2001, συγκαλείται συνέλευση για «το μέλλον της Ευρώπης»,
προκειμένου να καταρτίσει έγγραφο που θα χρησιμοποιηθεί
ως βάση για τις συζητήσεις της Διακυβερνητικής Διάσκεψης
Giscard d’Estaing, η οποία κατάρτισε και πρότεινε «Σχέδιο συν-
θήκης για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης».
Στις 29 Οκτωβρίου 2004 υπογράφεται η «Συνθήκη της Ρώμης»
που καταργεί τις προηγούμενες Συνθήκες –εκτός από τη Συνθήκη
Ευρατόμ– και τις αντικαθιστά με Ενιαίο Κείμενο Συνταγματικού
Χαρακτήρα. Ωστόσο, μετά τα αρνητικά αποτελέσματα του δημο-
ψηφίσματος της 29ης Μαΐου 2005 στη Γαλλία και της 1ης Ιουνίου
2005 στην Ολλανδία, διακόπηκε η διαδικασία επικύρωσής του.
Δεδομένου ότι η Συνταγματική Συνθήκη δεν μπόρεσε να τεθεί σε
ισχύ, το 2007 άρχισαν νέες διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέληξαν
στην υπογραφή, στις 13 Δεκεμβρίου 2007, και στην έναρξη ισχύος,
την 1η Δεκεμβρίου 2009, της «Συνθήκης της Λισαβόνας».
Στόχος της «Συνθήκης της Λισαβόνας» είναι η βελτίωση της θεσμι-
κής αποτελεσματικότητας και η ενίσχυση του δημοκρατικού χαρα-
κτήρα της Ένωσης. Η Ένωση βασίζεται στο εξής σε δύο Συνθήκες:
Στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Σ.Ε.Ε.) και
Στη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(Σ.Λ.Ε.Ε.), η οποία αντικαθιστά τη συνθήκη για την ίδρυση της
Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Με τη «Συνθήκη της Λισαβόνας», η Ε.Ε. αποκτά νομική προ-
σωπικότητα και δύο νέα θεσμικά όργανα: την Ευρωπαϊκή Κε-
ντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με πρόεδρο που
