ανάπτυξη
|
ΜΑΪΟΣ 2016 21
Άνθρακα και Χάλυβα (Ε.Κ.Α.Χ.), αρχίζει η ένωση των ευρω-
παϊκών χωρών σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, με στόχο
τη διασφάλιση συνθηκών διαρκούς ειρήνης.
Τα έξι ιδρυτικά
μέλη είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το
Λουξεμβούργο και η Ολλανδία.
«Δεν θα υπάρξει ειρήνη για την Ευρώπη, αν τα κράτη συνεχί-
ζουν να βασίζονται στην εθνική κυριαρχία. Οι χώρες της Ευ-
ρώπης είναι πολύ μικρές για να εγγυηθούν στους πολίτες τους
την αναγκαία ευημερία και την κοινωνική πρόοδο. Τα κράτη της
Ευρώπης θα πρέπει να επιλέξουν τη συνεργασία και την ομο-
σπονδιακή μορφή…», έλεγε ο Γάλλος πολιτικός Ρομπέρ Σου-
μάν, διαπρεπής νομικός και υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας
από το 1948 έως το 1952, ο οποίος θεωρείται ο αρχιτέκτονας του
ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Ο Ρομπέρ Σουμάν, σε συνεργασία με τον Ζαν Μονέ, Γάλλο οικο-
νομικό και πολιτικό σύμβουλο και εμπνευστή τού παγκοσμίως
γνωστού «Σχεδίου Σουμάν», προέβλεψαν τη συγχώνευση μετα-
ξύ των βιομηχανικών χωρών της Ευρώπης, με το σκεπτικό ότι οι
χώρες που συνδέονται με εμπορικές συναλλαγές δημιουργούν
μεταξύ τους οικονομικές αλληλεξαρτήσεις, κάτι που ελαχιστο-
ποιεί το ενδεχόμενο συγκρούσεων.
Το «Σχέδιο Σουμάν» δημοσιεύθηκε στις 9 Μαΐου του 1950, ημε-
ρομηνία που αναγράφεται πλέον στη ληξιαρχική πράξη γέννη-
σης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το «Σχέδιο Σουμάν» πρότεινε τον από κοινού έλεγχο της παρα-
γωγής άνθρακα και χάλυβα, που ήταν οι σημαντικότερες πρώ-
τες ύλες για την πολεμική βιομηχανία. Σκοπός του σχεδίου ήταν
να πάψουν τα κράτη να ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα στους
πόρους που διαδραμάτισαν ζωτικό ρόλο στους παγκόσμιους
πολέμους, δηλαδή τον άνθρακα και τον χάλυβα, ούτως ώστε να
διασφαλιστεί διαρκής ειρήνη.
Στην πρόταση «Σουμάν» ανταποκρίνονται θετικά η Γερμανία, το
Βέλγιο, ηΟλλανδία, τοΛουξεμβούργο, αλλά και η Ιταλία. Έτσι γεν-
νιέται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (Ε.Κ.Α.Χ.),
με τη «Συνθήκη των Παρισίων» στις 18 Απριλίου 1951, και με πρώ-
το πρόεδρο τον ΖανΜονέ. Οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι, Γερμανία και
Γαλλία, βρίσκονται μετά από αιώνες στο ίδιο στρατόπεδο.
Αυτή η πρώτη Συνθήκη έχει ως άμεσο στόχο τη θέσπιση κοι-
νής αγοράς άνθρακα και χάλυβα, που αποτελούσαν την εποχή
εκείνη στρατηγικής σημασίας πρώτες ύλες. Αποσκοπεί, επίσης,
στην εγκαθίδρυση μιας οικονομικής και σταδιακά πολιτικής κοι-
νότητας. Η Συνθήκη, η οποία προβλέπει τη σύσταση μίας Ανώ-
τατης Αρχής, μίας κοινής Συνέλευσης, ενός ειδικού Συμβουλίου
Υπουργών και ενός Δικαστηρίου, αποτελεί προπομπό του θεσμι-
κού συστήματος της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα υπογράφοντα κράτη διακηρύσσουν την αποφασιστικότητά
τους «να θέσουν τις βάσεις μιας διαρκώς στενότερης ένωσης των
ευρωπαϊκών λαών», που αποτελεί προοίμιο της Συνθήκης Ε.Ο.Κ.
Η επιτυχία της Ε.Κ.Α.Χ. οδηγεί τις έξι συνιδρύτριες χώρες στη
διεύρυνση της συνεργασίας τους και στην υπογραφή της «Συν-
θήκης της Ρώμης» στις 25 Μαρτίου του 1957. Με τη συνθήκη
αυτή εγκαθιδρύονται δύο νέοι θεσμοί:
Η «Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Ε.Κ.Α.Ε.)»,
η οποία θέτει υπό κοινό έλεγχο την ειρηνική χρήση της ατομι-
κής ενέργειας, στο πρότυπο της Ε.Κ.Α.Χ. και
Η «Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.)», η οποία
αποτελεί την πρώτη μορφή τελωνειακής ένωσης μεταξύ των έξι
χωρών που συμμετέχουν, καθώς βασίζεται σε ελεύθερες διασυ-
νοριακές συναλλαγές με την κατοχύρωση «τεσσάρων ελευθερι-
ών», όπως ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων
και ανθρώπων.
Οι τρεις παραπάνω «Κοινότητες» –Ε.Ο.Κ., Ε.Κ.Α.Ε. και
Ε.Κ.Α.Χ.– συγχωνεύτηκαν στις 8 Απριλίου του 1965 στην «Ευ-
ρωπαϊκή Κοινότητα», η οποία στη συνέχεια διευρύνθηκε με τη
συμμετοχή και άλλων κρατών μελών, και από την 1η Ιανουαρίου
του 1993 τίθεται σε ισχύ η «Ενιαία Αγορά».
Στις 7 Φεβρουαρίου του 1992, υπογράφεται η «Συνθήκη του
Μάαστριχ», η οποία τίθεται σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου του 1993.
Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα στην ιστορία
της Ε.Ε., με το οποίο θεσπίζονται σαφείς κανόνες για το μελ-
λοντικό ενιαίο νόμισμα, την κοινή εξωτερική πολιτική και την
πολιτική ασφάλειας, καθώς και τη στενότερη συνεργασία σε θέ-
ματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων. Σύμφωνα με τη
