ανάπτυξη
|
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016 51
την επιβολή των capital controls.
H επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαί-
ων από τον Ιούνιο του περασμένου έτους
έχει δυσχεράνει περαιτέρω την οικονομική
δραστηριότητα στην εγχώρια οικονομία.
Οι επιπτώσεις ήταν μικρότερες των αναμε-
νόμενων, κυρίως λόγω της θετικής συμβο-
λής των καθαρών εξαγωγών, της αύξησης
της τουριστικής κίνησης και της μικρό-
τερης από την αναμενόμενη μείωσης των
καταναλωτικών δαπανών, πλην όμως οι δυ-
σμενείς επιπτώσεις έχουν ήδη καταγραφεί
σε επιμέρους κλάδους όπως οι πωλήσεις
και οι εισαγωγές.
Είναι γνωστό ότι τα capital controls έπλη-
ξαν το εμπόριο στην Ελλάδα –με τις επι-
πτώσεις να είναι βαρύτερες για τις μικρο-
μεσαίες επιχειρήσεις– και ακύρωσαν τη
θετική επίπτωση της θεαματικής πτώσης
των διεθνών τιμών του πετρελαίου.
Οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων
επηρέασαν τις εμπορικές συναλλαγές (οι
οποίες επέστρεψαν στα επίπεδα του 2005)
και στην ουσία ακύρωσαν την όποια θετική
επίδραση των χαμηλών τιμών πετρελαίου
στο λιανεμπόριο.
Επιπλέον, η αδυναμία του εγχώριου τρα-
πεζικού κλάδου περιόρισε τη δυνατότητα
χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα και
διατήρησε τα επιτόκια σε υψηλό επίπεδο
(>5% για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις)
σε σύγκριση με την υπόλοιπη ευρωζώνη,
γεγονός που εξακολουθεί να αποτελεί τρο-
χοπέδη για τις ελληνικές επιχειρήσεις, για
τις οποίες το κόστος χρηματοδότησης είναι
κατά πολύ ακριβότερο από τις αντίστοιχες
ευρωπαϊκές.
Το Α και το Ω για την άρση των κεφαλαι-
ακών περιορισμών είναι η αποκατάσταση
της εμπιστοσύνης στις προοπτικές της οι-
κονομίας.
Άλλωστε η αποκατάσταση του κλίματος
εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία
ήταν αυτή που έχει συμβάλει καθοριστικά
στη χαλάρωση των capital controls από την
επιβολή τους μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζεται
ότι, από τον Ιούλιο του 2015 έως σήμερα, το
Υπουργείο Οικονομικών έχει προχωρήσει
σε σταδιακή χαλάρωση των κεφαλαιακών
ελέγχων, με σειρά υπουργικών και κανο-
νιστικών αποφάσεων με τελικό σκοπό την
πλήρη αποκατάσταση της κυκλοφορίας
κεφαλαίων με τρόπο που να διασφαλίζει
την ευστάθεια του συστήματος.
Η άρση των κεφαλαιακών περιορισμών θα
βοηθήσει τις τράπεζες να προσελκύσουν
περισσότερες καταθέσεις, και θα ενθαρρυν-
θούν τα νοικοκυριά και οι εταιρείες να επι-
στρέψουν σταδιακά στις τοπικές τράπεζες
μέρος των χρημάτων που διατηρούν εκτός
του τραπεζικού συστήματος.
Σύμφωνα με το ΚΕ.Π.Ε., για να μπορέσει
η ελληνική οικονομία να αποδεσμευτεί
οριστικά από τα capital controls θα πρέ-
πει να εκπληρωθούν οι εξής αναγκαίες
προϋποθέσεις:
1.
Oι αξιολογήσεις του οικονομικού χρημα-
τοδοτικού προγράμματος της Ελλάδας
πρέπει να είναι επιτυχείς, χωρίς περαιτέ-
ρω καθυστερήσεις το επόμενο χρονικό
διάστημα. Επιπροσθέτως, απαραίτητη
κρίνεται η εφαρμογή όλων των υπόλοι-
πων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που
περιγράφονται στο τρέχον μνημόνιο,
καθώς και των αναπτυξιακών πολιτικών
που έχουν ως στόχο την έξοδο της ελλη-
νικής οικονομίας από την ύφεση και την
ολοκλήρωση της δημοσιονομικής εξυγί-
ανσης.
2.
Το χρέος πρέπει να αναδιαρθρωθεί, έστω
και βραχυπρόθεσμα σε πρώτο στάδιο,
μετά την ολοκλήρωση της τρέχουσας
αξιολόγησης (Οκτώβριο 2016), ώστε να
γίνει πραγματικά βιώσιμο με την «πιστο-
ποίηση» της έκθεσης βιωσιμότητας από
το ∆.Ν.Τ. και την έγκρισή της από την
Ε.Κ.Τ. Κάτι που θα σημάνει αυτομάτως
και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων
στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης
(QE) της Ε.Κ.Τ.
3.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το
κράτος και το πολιτικοοικονομικό σύ-
στημα πρέπει να αποκατασταθεί άμεσα.
Όσο υπάρχει αβεβαιότητα στο κοινωνικό
και οικονομικό περιβάλλον και οι Έλλη-
νες δεν εμπιστεύονται την οικονομική
στρατηγική που προτείνεται, η όποια
προσπάθεια γίνεται για ανασύσταση της
ελληνικής οικονομίας δεν θα έχει ουσια-
στικό αποτέλεσμα.
4.
Η εδραίωση της εμπιστοσύνης των
Ελλήνων καταθετών προς το ελληνικό
τραπεζικό σύστημα κρίνεται απαραίτη-
τη. Αυτό αντανακλάται στην επιστροφή
(αύξηση) των καταθέσεων. Δεν δύναται
να υπάρξει πλήρης άρση των capital
controls αν δεν επιστρέψουν περίπου τα
2/3 των καταθέσεων που αποσύρθηκαν
από το τραπεζικό σύστημα το διάστημα
μεταξύ Δεκεμβρίου 2014 και λίγο πριν
από την επιβολή των περιορισμών (πε-
ρίπου 20 δις ευρώ). Μόνο με αυτό τον
τρόπο, θα μπορέσουν οι τράπεζες να μει-
ώσουν δραστικά τον ELA και να αντικα-
ταστήσουν το μεγαλύτερο μέρος του με
απευθείας δανεισμό από την Ε.Κ.Τ.
5.
Για όσο χρονικό διάστημα η Ελλάδα
βρίσκεται στο πρόγραμμα δημοσιονομι-
κής προσαρμογής, η ευρωπαϊκή οδηγία
αναφορικά με την εγγύηση των καταθέ-
σεων μέχρι 100.000 ευρώ θα πρέπει να
ισχύσει κατά γράμμα και χωρίς εξαιρέ-
σεις, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία
συνθηκών εμπιστοσύνης στο τραπεζικό
σύστημα.
6.
Οι τράπεζες οφείλουν να επικεντρωθούν
στο μείζον πρόβλημα των μη εξυπηρε-
τούμενων δανείων, ώστε να επιτύχουν
τους στόχους που τέθηκαν από την Τρά-
πεζα της Ελλάδος για την άμεση μείωσή
τους το επόμενο χρονικό διάστημα. Επι-
πλέον, οι τράπεζες πρέπει να προβούν
σε μεγαλύτερου εύρους αναδιαρθρώσεις
των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών
και μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματι-
κών δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσε-
ων, με μείωση επιτοκίων, αύξηση περιό-
δου χάριτος και επιμήκυνση του χρόνου
αποπληρωμής.
Σε ειδικές περιπτώσεις, αν όλα τα προηγού-
μενα μέτρα δεν αποδώσουν, τότε οι τράπε-
ζες θα μπορούσαν να προβούν και σε άμε-
ση απομείωση («haircut») ενός μέρους του
αρχικού κεφαλαίου των προβληματικών
αυτών δανείων, υπό την προϋπόθεση ότι θα
καταστούν εξυπηρετήσιμα.
Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να τους επιτρα-
πεί να προβούν άμεσα σε περιορισμένης
κλίμακας πλειστηριασμούς ακινήτων και
επιχειρήσεων, οι ιδιοκτήτες/κάτοχοι των
οποίων είναι αποδεδειγμένα «στρατηγικοί
κακοπληρωτές». Το μέτρο αυτό θα λει-
τουργήσει ως μέσο πίεσης προς τους τε-
λευταίους και θα ανακόψει την αυξητική
πορεία των επισφαλειών, απελευθερώνο-
ντας συνάμα ρευστότητα στην πραγματική
οικονομία.
