ανάπτυξη
|
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016 29
δηλαδή, βρίσκονται είτε σε καθυστέρηση
μεγαλύτερη των 90 ημερών, είτε είναι τυ-
πικώς ενήμερα, κρίνεται, όμως, ότι δεν
μπορούν να εξοφληθούν αν δεν ρευστο-
ποιηθούν εξασφαλίσεις.
Η κλειστή στρόφιγγα
Ο ασύμφορος ή μη εξυπηρετούμενος δα-
νεισμός είναι η μία εικόνα του προβλήμα-
τος. Το κλείσιμο της στρόφιγγας είναι η
άλλη. Χιλιάδες μικρές και μικρομεσαίες
επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελμα-
τίες βιώνουν το «τράβηγμα του χαλιού
κάτω από τα πόδια τους» από τις εγχώριες
τράπεζες.
Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι τα
υπόλοιπα δανείων στην Ελλάδα έχασαν
μετά από 9 χρόνια (Ιούλιος 2007) και το
επίπεδο των 200 δις ευρώ από 250 δις που
είχαν φτάσει το 2008. Για επτά ολόκληρα
χρόνια οι τράπεζες κινούνταν με αρνητικό
ρυθμό πιστωτικής επέκτασης. Το 2010 ο
ρυθμός πιστωτικής επέκτασης διαμορ-
φώθηκε στο -0,2%, το 2011 στο -3,2%, το
2012 στο -4%, το 2013 στο -3,9%, το 2014
στο -3,1%, το 2015 στο -2%, ενώ στο τέλος
Αυγούστου 2016 ο ρυθμός πιστωτικής
επέκτασης είχε διαμορφωθεί στο -1,7%.
Κάπου εκεί αναμένεται να διαμορφωθεί
για το σύνολο της χρονιάς.
Οι τράπεζες αισιοδοξούν ότι το 2017 η
εικόνα θα αλλάξει, προβλέποντας ότι
υπό προϋποθέσεις τα υπόλοιπα δανείων
θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 2,5%
σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με τον σχεδι-
ασμό των μεγάλων τραπεζών, το 2017 θα
μπορούσαν να δοθούν νέα δάνεια ύψους
7 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 4 δις θα προ-
έλθουν από αποπληρωμές παλαιότερων
δανείων, ενώ τα υπόλοιπα 3 δις ευρώ θα
καλυφθούν από τη ρευστότητα των τρα-
πεζών. Υπενθυμίζεται ότι παρόμοια αισι-
όδοξα σενάρια είχαν εκπονηθεί και για το
2015 και για το 2014, χωρίς να επιβεβαι-
ωθούν.
Για να δοθούν νέα δάνεια, και μάλιστα
ύψους 7 δις ευρώ, θα πρέπει νωρίτερα
οι καταθέσεις να αυξηθούν τουλάχιστον
κατά 3-5 δις ευρώ, τα capital controls να
χαλαρώσουν σημαντικά τους πρώτους
μήνες του έτους, και οι ρυθμίσεις (με
«κούρεμα») ενός σημαντικού ποσοστού
των «κόκκινων» δανείων να τρέξουν με
ταχύτατους ρυθμούς, προκειμένου οι
τράπεζες να τα θεωρήσουν «κανονικά»
και να τα προσθέσουν στη διαθέσιμη ρευ-
στότητά τους. Παράλληλα θα πρέπει να
εκδοθεί δοκιμαστικό ομόλογο αναφοράς,
με την προϋπόθεση ότι οι τρέχουσες απο-
δόσεις των ομολόγων θα πέσουν από το
σημερινό 7,7% σε περίπου 5%. Αντίστοι-
χα οι τράπεζες θα πρέπει να εκδώσουν
δικά τους ομόλογα, που θα τα αγοράζει
η Ε.Κ.Τ. και θα εμπλουτίσουν αποφασι-
στικά την εσωτερική ρευστότητα. Για να
τηρηθεί αυτή η αλληλουχία, απαραίτητη
προϋπόθεση αποτελεί το κλείσιμο της
δεύτερης αξιολόγησης.
Οι ρυθμίσεις
Ένα από τα βασικά θέματα της δεύτερης
αξιολόγησης και «μείζον θέμα» για την
οικονομία και την εξυγίανση της επιχει-
ρηματικότητας, αποτελεί η αντιμετώπιση
των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και η
δραστική μείωση των «κόκκινων» δανεί-
ων μέχρι τα τέλη του 2019, οπότε και οι 4
συστημικές τράπεζες θα πρέπει να περιο-
ρίσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα
(NPEs) κατά 35%-40% και τα μη εξυπη-
ρετούμενα δάνεια (NPLs) κατά 40%-45%,
ή αλλιώς κατά 41 δις ευρώ (μείωση 40%)
από 108 δις ευρώ σήμερα (ρυθμίσεις και
αναδιαρθρώσεις
οφειλών,
πωλήσεις
δανείων, ρευστοποίηση εξασφαλίσεων
κ.λπ.).
Στο πλαίσιο αυτό οι μέχρι σήμερα δια-
πραγματεύσεις έχουν ως αποτέλεσμα:
-Η δυνατότητα διαμεσολάβησης για εξω-
δικαστική διευθέτηση να αφορά μόνο
μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις,
που είναι και αυτές που δημιουργούν θέ-
σεις εργασίες.
-Για ελεύθερους επαγγελματίες και πολύ
μικρές επιχειρήσεις να ισχύει ένα
αυτο-
ματοποιημένο σύστημα.
Με βάση αυτό
θα αξιολογείται από τις τράπεζες η βιω-
σιμότητά τους και το είδος της ρύθμισης
χρέους που απαιτείται. Για την ώρα δεν
είναι σαφές ούτε τι θα περιλαμβάνει ούτε
πως θα λειτουργεί το αυτοματοποιημέ-
νο σύστημα. Η πρόταση του Υπουργείου
Οικονομίας είναι, για τις επιχειρήσεις
που τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύ-
στημα, η επιλεξιμότητά τους να βασίζεται
στο θετικό πρόσημο των αποτελεσμάτων
τους προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων
(EBITDA) και στην αναλογία συνολικών
υποχρεώσεων προς EBITDA, όπως τα
οικονομικά αυτά στοιχεία απεικονίζονται
στον ισολογισμό τους. Αντίστοιχα και για
τις επιχειρήσεις που τηρούν απλογρα-
φικό λογιστικό σύστημα, προτείνονται
παρόμοιοι δείκτες, δηλαδή θετικά αποτε-
λέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέ-
σεων και ένα κριτήριο βασιζόμενο στο
αριθμητικό αποτέλεσμα της διαίρεσης
των συνολικών υποχρεώσεών τους με τα
ως άνω αποτελέσματά τους.
-Το «κούρεμα» οφειλής να είναι πάνω
στο τραπέζι και να εντάσσεται στις περι-
πτώσεις που τράπεζες και λοιποί πιστω-
τές συναινούν σε διαγραφή μέρους των
χρεών να ισχύει
ισόποσο «κούρεμα».
-Στο «κούρεμα» να προβλέπεται να εντα-
χθούν οι αρχικές οφειλές προς ταμεία και
εφορία, με εξαίρεση τις ληξιπρόθεσμες
οφειλές Φ.Π.Α. και φόρου μισθωτών
υπηρεσιών, ενώ οι τράπεζες βάζουν θέμα
εξαίρεσης από το «κούρεμα» των δανείων
με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.
-Να παραμένει ανοιχτό το θέμα της διάρ-
κειας της ρύθμισης, καθώς οι πληροφορί-
ες θέλουν τους δανειστές να ζητούν αυτή
να παραμείνει σε εφαρμογή για διάστημα
λιγότερο και του ενός έτους.
Κόστος χρήματος για επιχειρήσεις
(πραγματικό επιτόκιο με σταθερούς
φόρους)
Ελλάδα 7,9%
Κύπρος 7,4%
Λεττονία 4%
Ιρλανδία 3,8%
Πορτογαλία 3,7%
Σλοβενία 3,6%
Ιταλία 3,5%
Εσθονία 3,2%
Ισπανία 3,2%
Ευρωζώνη 2,7%
Σλοβακία 2,7%
Γερμανία 2,6%
Γαλλία 1,9%
Λουξεμβούργο 1,8%
Φινλανδία 1,8%
Ολλανδία 1,5%
Βέλγιο 1,3%
Αυστρία 1,1%
