ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Δ
ανάπτυξη
|
ΜΑΪΟΣ 2014
18
Οι ρίζες της κρίσης έχουν γίνει πλέον λίγο-πολύ γνωστές σε όλους.
Ως κοινωνία, υιοθετήσαμε μια φιλοσοφία που εχθρεύεται την
ιδιωτική πρωτοβουλία και ενοχοποιεί την επιδίωξη του κέρδους.
Ερμηνεύοντας στρεβλά την έννοια του δημοσίου συμφέροντος,
αναδείξαμε το κράτος σε επιχειρηματία, αλλά και σε απόλυτο
ρυθμιστή κάθε οικονομικής δραστηριότητας, διαιωνίζοντας το
καθεστώς των πελατειακών σχέσεων και ανοίγοντας όλο και πε-
ρισσότερους δρόμους για τη διαφθορά.
Δημιουργήσαμε ένα σύστημα που αποθαρρύνει τη δημιουργία
και την ανάληψη ρίσκου. Ένα σύστημα που διαρκώς έβρισκε
τρόπους για να τιμωρεί την επιχειρηματικότητα: μέσω της υψη-
λής φορολογίας, της γραφειοκρατίας, των κρατικών μονοπωλί-
ων, των περιορισμών στις αγορές, του ανελαστικού καθεστώτος
εργασίας.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν η Ελλάδα σχεδίαζε
την ένταξή της στην Ο.Ν.Ε., γνωρίζαμε ότι η χώρα μας θα έπρε-
πε να προχωρήσει σε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες
θα διασφάλιζαν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονο-
μίας όταν αυτή θα έχανε τη δυνατότητα να ασκεί αυτόνομα νομι-
σματική πολιτική.
Οι συζητήσεις έμειναν συζητήσεις. Κάποιες ελάχιστες μεταρρυθ-
μιστικές προσπάθειες είτε έμειναν στη μέση είτε αποσύρθηκαν
με συνοπτικές διαδικασίες, από φόβο για το πολιτικό κόστος.
Στα κρίσιμα πρώτα χρόνια μετά την υιοθέτηση του ευρώ η χώρα
μας επωφελήθηκε απλώς από τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού και
τους πόρους των διαρθρωτικών ταμείων, για να χτίσει μια ανάπτυ-
ξη προσανατολισμένη σχεδόν αποκλειστικά στην κατανάλωση.
Η κατανάλωση, τροφοδοτούμενη από φθηνό δανεισμό, ήταν
αυτή που δημιούργησε το 97% της σωρευτικής αύξησης του
Α.Ε.Π. της χώρας από το 2000 μέχρι και το 2008, ενώ η παρα-
γωγική βάση της οικονομίας συνέχιζε να φθίνει, μέσα σε ένα πε-
ριβάλλον εχθρικό για τις επενδύσεις.
Καταλήξαμε να δανειζόμαστε όλο και περισσότερα, για να ενι-
σχύουμε το εμπορικό ισοζύγιο άλλων χωρών. Για να στηρίζουμε
επενδύσεις και θέσεις εργασίας εκτός Ελλάδας.
Αυτό που ουσιαστικά συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια ήταν ότι
το κράτος μοίραζε αφειδώς χρήματα, τα οποία έκαναν μερικούς
κύκλους στην εγχώρια αγορά και μετά έφευγαν στο εξωτερικό.
Το μοντέλο αυτό κατέρρευσε όταν τελείωσαν τα δανεικά.
Γι’ αυτό και σήμερα, όλες οι ελπίδες ανάκαμψης στηρίζονται
στην ανάδειξη ενός νέου αναπτυξιακού υποδείγματος, με κινη-
τήριο δύναμη την παραγωγή, την εξωστρέφεια, τις επενδύσεις.
Κι εδώ θα πρέπει να γίνει μια απαραίτητη διευκρίνιση:
Η έξοδος από την κρίση δεν σημαίνει επιστροφή στην πραγμα-
τικότητα που βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Δεν μπορούμε
και δεν πρέπει να γυρίσουμε πίσω.
Δεν είναι το ζητούμενο να μας δανείσουν περισσότερα οι εταίροι
μας, για να κουκουλώσουμε ξανά τις διαρθρωτικές αδυναμίες
της οικονομίας μας.
Δεν είναι το ζητούμενο να ξαναβγεί το κράτος στις αγορές και να
βρει δανεικά, για να αρχίσουμε, όπως παλιά, να καταναλώνουμε
αυτά που παράγουν άλλοι.
Το ζητούμενο είναι να αρχίσουμε να δημιουργούμε εμείς τον
εθνικό πλούτο που χρειάζεται για να αποκατασταθεί σταδιακά
το βιοτικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας.
Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν καταφέρουμε να παράγουμε πε-
ρισσότερα, καλύτερα, διεθνώς εμπορεύσιμα και ανταγωνιστικά
προϊόντα και υπηρεσίες.
Αν καταφέρουμε να αυξήσουμε τα έσοδα της χώρας, όχι μέσα
από το δανεισμό, αλλά μέσα από τις εξαγωγές.
Αν καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τα πλεονεκτή-
ματα του τόπου μας, για να προσελκύσουμε νέες παραγωγικές
επενδύσεις, να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας.
Αυτή είναι η μεγάλη εθνική πρόκληση για τα επόμενα χρόνια.
Και απαιτεί αποφασιστικές πολιτικές, σε συγκεκριμένους τομείς.
Καταρχάς, στην αποκατάσταση της ροής κεφαλαίων και στη μεί-
ωση του κόστους του χρήματος για τις επιχειρήσεις. Πρόκειται
για ζήτημα ζωτικής σημασίας, το οποίο εξακολουθεί να προκα-
λεί τεράστια προβλήματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το τελευταίο διάστημα έχουν υπάρξει αρκετά θετικά μηνύμα-
τα σχετικά με την επιστροφή των ελληνικών τραπεζών στις δι-
εθνείς αγορές για την άντληση κεφαλαίων. Η επιτάχυνση των
διαδικασιών για την τραπεζική ενοποίηση σε επίπεδο ευρωζώ-
νης, μπορεί να συμβάλει σε περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών
ρευστότητας, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και γενικότερα στις
οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου.
Στο μεταξύ, όμως, θα πρέπει να υπάρξει ενίσχυση των υφιστά-
μενων χρηματοδοτικών εργαλείων και ανάπτυξη νέων, τα οποία
θα είναι προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα μεγέθη
της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
Θα πρέπει, πάνω από όλα, να γίνει αντιληπτό ότι η νέα αναπτυ-
ξιακή προσπάθεια της χώρας δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς
ισχυρές και υγιείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Γι’ αυτό και είναι
ιδιαίτερα σημαντικό –ιδιαίτερα στο πλαίσιο του νέου Ε.Σ.Π.Α.–
να δοθεί προτεραιότητα σε δράσεις που ενδυναμώνουν τη μι-
κρομεσαία επιχειρηματικότητα και διευκολύνουν την πρόσβαση
σε χρηματοδοτικά προγράμματα.
Είναι επίσης απαραίτητος ένας ολοκληρωμένος στρατηγικός
σχεδιασμός, ο οποίος θα κατευθύνει ευρωπαϊκούς και εθνικούς
πόρους σε τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία για την οικονομία.
Ανάμεσά τους είναι:
-
Η ενέργεια, με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές.
