8
Οι κοινές
προσπάθειες
για τους θεσμούς εξωδικα-
στικής επίλυσης διαφορών
Σταύρος Βαρδαλάς
Νομικός Σύμβουλος ΕΒΕΑ
Πολλές φορές και, ενίοτε απροσδόκητα, η προσφυ-
γή στην Δικαιοσύνη για την επίλυση αστικών και
εμπορικών διαφορών γίνεται αναπόφευκτη. Από το
καταφύγιο αυτό όλοι μας αναμένουμε μια γρήγορη,
σχετικά όχι πολύ δαπανηρή, και πολύ δίκαιη απόφα-
ση για την επίλυση της διαφοράς. Είναι ένας στόχος
του κάθε πολίτη, που αισθάνεται την ανάγκη να βρει
το δίκιο του, όταν υφίσταται, ή όταν νομίζει ότι υφί-
σταται, κάποια επίθεση αδικίας. Εναποθέτει, λοιπόν,
τις ελπίδες του στην Δικαιοσύνη.
Η λεγόμενη τακτική Δικαιοσύνη είναι το σύνολο των
οργανωμένων δημόσιων υπηρεσιών, που έχουν σαν
σκοπό την μελέτη της υπόθεσης του αδικούμενου
πολίτη, την επεξεργασία των ισχυρισμών του, τον
συσχετισμό αυτών με τους υφιστάμενους νόμους
και την έκδοση απόφασης, που να αποδίδει το δί-
καιο στον δίκαιο πολίτη και το άδικο στον αδικήσα-
ντα. Η οργάνωση, όμως, της τακτικής Δικαιοσύνης
είναι χρονοβόρα και δαπανηρή, αφού κάθε μέρα
εκδικάζονται ορισμένου αριθμού υποθέσεις, ενώ η
τελική απόφαση εκδίδεται μετά από τρεις βαθμούς
δικαιοδοσίας. Έτσι, μια απλή υπόθεση αποζημίωσης
από αυτοκινητιστικό ατύχημα μπορεί να τελειώσει
ολοκληρωτικά μετά από 10 χρόνια ή και παραπάνω.
Η προσφυγή στην Δικαιοσύνη είναι συνταγματικά
κατοχυρωμένη, σε τέτοιο μάλιστα δημοκρατικό βαθ-
μό, που κάθε ένας, έστω και για (θεωρητικά) αστήρι-
κτους λόγους, μπορεί να καταφύγει στην Δικαιοσύνη
και να ζητήσει την παρέμβασή της με το οποιοδή-
ποτε (δίκαιο πάντοτε) αποτέλεσμα. Η ευκολία αυτή
αποτελεί ένα άλλο δυσμενές χαρακτηριστικό της
τακτικής Δικαιοσύνης, αφού το μεγάλο πλήθος των
υποθέσεων ενεργεί ως ανασχετικός παράγοντας
στην ελπίδα του αδικούμενου να βρει το δίκιο του
γρήγορα.
Οι παλαιοί θεσμοί της διαιτησίας και της διαμεσο-
λάβησης, ως μέσων εξωδικαστικής επίλυσης των
διαφορών των πολιτών, έχουν αναπτυχθεί για τον
σκοπό αυτό σε ολόκληρο τον κόσμο. Για να απο-
τρέψουν, δηλαδή, τις καθυστερήσεις αυτές, για να
περιστείλουν την όλη δαπάνη της επίλυσης της δια-
φοράς και για να εξασφαλίσουν μια ταχεία και δίκαιη
απονομή της Δικαιοσύνης. Κέρδος χρόνου, κέρδος
δαπάνης και απονομή του δικαίου είναι τα βασικά
χαρακτηριστικά της διαιτησίας και της διαμεσολά-
βησης. Και, όπως είναι γνωστό, η μεν διαιτησία εκδί-
δει απόφαση με ισοδύναμα αποτελέσματα όπως και
η απόφαση της τακτικής Δικαιοσύνης, η δε διαμεσο-
λάβηση ενεργεί κατευναστικά, φιλικά, παραγωγικά
και κοινωνικά αποδεκτά μεταξύ των διαδίκων, των
οποίων η διαφορά θεωρείται, μετά τον συμβιβασμό,
σαν να μην υπήρξε ποτέ.
Η μακρά εμπειρία μου στην υπηρεσία της Δικαιοσύ-
νης με έχει πείσει ότι η διαιτησία και η διαμεσολάβη-
ση είναι δυνατό να λύσουν ουσιαστικά την οποιαδή-
ποτε δυσλειτουργία στην απονομή της Δικαιοσύνης
στην χώρα μας, σε οποιοδήποτε τομέα του Δικαίου
(αστικές, εμπορικές, οικογενειακές, εργατικές, δημό-
σιες φορολογικές κλπ., ενδεχομένως και ποινικές).
