2001,
χωρίς καμία ουσιαστική δέσμευ-
ση για τήρηση της αρχής της αμοιβαιό-
τητας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις,
οδήγησε στην όξυνση του ανταγωνι-
σμού ανάμεσα σε οικονομίες, σε φορο-
λογικές λογικές, σε συστήματα αμοιβής
της εργασίας, σε συνθήκες κοινωνικής
προστασίας, σε λαούς, σε ανθρώπους,
σε τρόπους ζωής.
Οι κανόνες της παγκοσμιοποίησης, οι
οποίοι προσδιορίστηκαν σε εποχές κατά
τις οποίες ο φανατισμός της αγοράς δεν
επιδεχόταν αμφισβήτηση, υπηρετούν,
βασικά, τα συμφέροντα των πολυεθνι-
κών εταιρειών, των ισχυρών κρατών και
του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.
Η παγκοσμιοποίηση, όπως τελικά επι-
βλήθηκε, επιδείνωσε τις ανισότητες, επι-
βάρυνε ακόμη περισσότερο το περιβάλ-
λον, απειλεί τις πολιτιστικές διαφορο-
ποιήσεις και διαιωνίζει αδικίες που εξε-
λίσσονται σε κρίσεις.
Σήμερα αναζητείται μια νέα σχέση κρά-
τους και αγοράς, μια τρίτη οδός ανάμε-
σα στο νεοφιλελευθερισμό και τον κο-
λεκτιβισμό, μια πιο δημοκρατική διακυ-
βέρνηση της παγκοσμιοποίησης.
Στην επαναδιαπραγμάτευση της διαδικα-
σίας παγκοσμιοποίησης η Ευρώπη θα
πρέπει να παρουσιαστεί με μια ενιαία
και ισχυρή φωνή.
Ο ευρωπαϊκός οικονομικός, πολιτικός
και κοινωνικός πολιτισμός έχει ανάγκη
δυναμικής υπεράσπισης, την οποία μό-
νο μια ηγεσία που πιστεύει στην ισότι-
μη ένωση λαών και τη μείωση των ανι-
σοτήτων, και προσβλέπει σε ένα πα-
γκοσμιοποιημένο διεθνές σύστημα
όπου τα μακροοικονομικά οφέλη τής
παγκόσμιας ανάπτυξης θα είναι βιώσι-
μα και δίκαια κατανεμημένα, μπορεί να
εξασφαλίσει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται σήμερα
να πείσει τους Ευρωπαίους πολίτες ότι
μπορεί να αξιοποιήσει τη διαδικασία
μιας εντεινόμενης παγκοσμιοποίησης,
για την εδραίωση και όχι τη διάλυση του
ευρωπαϊκού κοινωνικού πρότυπου, για
τη διάχυση και όχι την περιχαράκωση
της ευημερίας, για την πλήρη ενσωμά-
τωση των αξιών της δικαιοσύνης και της
αλληλεγγύης στις νέες αναπτυξιακές
στρατηγικές και όχι την υποκατάστασή
τους με τη λογική της ελευθερίας των
αγορών που τις ρυθμίζει αποκλειστικά
το «αόρατο χέρι».
Η σημερινή, όμως, ευρωπαϊκή ηγεσία
της λιτότητας, της ανεργίας, των μνημο-
νίων και των «τοποτηρητών» δεν φαίνε-
ται ικανή να εμπνεύσει λαούς, και να
πρωταγωνιστήσει σε μια προσπάθεια,
όχι απο-παγκοσμιοποίησης και αυτάρ-
κειας, αλλά νεο-παγκοσμιοποίησης και
βιώσιμης ανάπτυξης, με λιγότερες ανι-
σότητες, περισσότερη δικαιοσύνη και
καλύτερη προστασία των συμφερόντων
των λαών, όλων των κρατών.
Και αυτή είναι σήμερα η κύρια απειλή
εναντίον μιας αναβαθμισμένης παρουσί-
ας της «γηραιάς» μας ηπείρου στο πα-
γκόσμιο οικονομικό στερέωμα.
ανάπτυξη
51
Oικονομία