ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
I.
Tο φαινόμενο της παγκοσμιοποί-
ησης –
αποτέλεσμα των επαναστατι-
κών εξελίξεων στον τομέα των τεχνολο-
γιών της πληροφόρησης και των επικοι-
νωνιών κατά τα τελευταία έτη του 20ού
αιώνα και της αναμφισβήτητης, εκείνη
την περίοδο, επικράτησης του νεοφιλε-
λευθερισμού στο παγκόσμιο οικονομικό
σύστημα– χαρακτηρίζεται από την τάση
όλων των ενεργών οικονομικών φορέ-
ων (επιχειρήσεων, κρατών, οικονομικών
οργανισμών κ.ά.) να προσδιορίζουν τη
στρατηγική τους σε πλανητικό και όχι σε
εθνικό ή διακρατικό ή ευρύτερο γεω-
γραφικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ανταγωνισμός ανάμε-
σα στις επιχειρήσεις ολόκληρου του κό-
σμου γίνεται καθημερινά οξύτερος, όλο
και πιο άγριος και, πολλές φορές, ανορ-
θόδοξος, καθώς το σχετικό διακύβευμα
είναι η ίδια η επιβίωση του παραγωγού.
Αναμφισβήτητα, ο ανταγωνισμός υπηρε-
τεί κατ’ αρχήν τα συμφέροντα του κατα-
ναλωτή. Ο υπερβολικός, όμως, ανταγω-
νισμός, «σκοτώνει» πολλές φορές την
απασχόληση, εξασθενίζοντας τον παρα-
γωγό και ενισχύοντας την τάση επικρά-
τησης μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών
καταστάσεων, ενώ η έμφαση που δίδε-
ται στο διεθνές εμπόριο για την κάλυψη
των εγχώριων καταναλωτικών αναγκών
επιδρά, οπωσδήποτε, αρνητικά στις
εθνικές παραγωγικές επενδύσεις και
οδηγεί στην αποβιομηχάνιση.
Ο καπιταλισμός, πάντως, με εξαίρεση
ορισμένες ακραίες ιδεολογικές εκδοχές
του, δεν είναι το σύστημα της πλήρους
απορρύθμισης, ούτε λειτουργεί, πάντοτε
και κατ’ ανάγκη, με βάση τους νόμους
της ζούγκλας: η ελευθερία των συναλ-
λαγών, για να οδηγεί σε μια ανάπτυξη
με ισομερή οφέλη, πρέπει να διέπεται
από σαφείς κανόνες που να εγγυώνται
ότι η οικονομική ελευθερία του ενός δεν
προκαλεί ανεπανόρθωτες ζημιές στη
λειτουργία της οικονομικής μηχανής του
άλλου.
Σήμερα κανένας, πλέον, δεν αμφισβητεί
ότι οι ανοικτές αγορές δεν λειτουργούν
τέλεια ούτε αυτορυθμίζονται, και ότι εί-
ναι επιτακτική η ανάγκη ύπαρξης αυστη-
ρών ρυθμιστικών κανόνων και αντικει-
μενικού «διαιτητή».
II.
H διαδικασία της παγκοσμιοποίησης
–
για λόγους που συνδέονται τόσο με την
ταχύτητα παραγωγικής αξιοποίησης,
όσο και με την αδυναμία περιχαράκω-
σης, των τελευταίων τεχνολογικών εξε-
λίξεων, αλλά και τις γενικότερες γεωπο-
λιτικές εξελίξεις των τριάντα τελευταίων
χρόνων– δεν εντάχθηκε σε ένα γενικότε-
ρο οργανωμένο πλαίσιο που θα απέτρε-
ανάπτυξη
48
Oικονομία